Afgelopen zondag werd ik wakker met de column van Jelle Reumer in het programma Vroege Vogels. Hij beschreef de toevallige vondst van een miljoenpoot op 60 meter diepte bij een geologische boring. Puur toeval maar toch mooi, zo'n ontdekking. Vervolgens gaat hij in op het feit dat we zonder allerlei toevalligheden helemaal niet op aarde hadden rondgelopen en dat we de meeste van de door ons verworven wijsheden en voor ons belangrijke zaken (zoals penicilline) door toeval zijn ontdekt of tot stand gekomen.
Onze neiging naar controle en grip geeft toeval weinig ruimte
Je zou dus zeggen: we willen meer van dit soort toevalligheden, maar dat is best lastig in deze moderne tijd. Toeval, het woord zegt het al, is niet te voorspellen, noch af te dwingen. Je kunt wel omstandigheden creëren waaronder toeval een kans krijgt, tenminste, als je bereid bent om hiervoor een stukje controle prijs te geven. Controle, grip op zaken, in regie zijn... allemaal termen die het toeval juist uitsluiten en toch in deze tijd zeer populair zijn.
Hoe geef je toeval een kans? Door in je plannen ruimte te houden om zaken uit te proberen. Door jezelf toe te staan dat het even niet lukt zoals je dacht maar dat het later toch gaat zoals het óók kan. Kortom: door flexibel om te gaan met de HOE-vraag. De HOE-vraag verwijst naar concrete oplossingen, producten, diensten, instructies, exacte getallen, primaire kleuren, kpi's etc. Zodra je wereld bestaat uit louter antwoorden op de HOE-vraag is er weinig ruimte meer om iets spontaan te laten ontstaan en wordt je creatievermogen zodanig ingeperkt dat je mentaal die knop maar helemaal uit zet, tenminste, als deze situatie wat langer aanhoudt.
Helemaal geen structuur en instructies dan? Niet helemaal. De uitdaging is om je controle of regie op een hoger niveau te leggen namelijk op het niveau van de doelen die je nastreeft. Dat scheelt overigens ook een hoop conflicten en gedoe. Op het niveau van doelen zijn we het wat sneller met elkaar eens. En ook in geval van nood, stress of paniek is het fijn om te kunnen werken met voorschriften en protocollen. Dan is er gelukkig nagedacht over de plaatsing van de brandblusser en de instructie hoe die te gebruiken.
Jelle Reumer vergelijkt het met het plannen van een vakantie: als alle hotels, de route, bezienswaardigheden en de maaltijden van te voren zijn gereserveerd, blijft er weinig ruimte meer over om de bestemming écht te ontdekken.
Het doel bepaalt de richting, de reis bepaalt de bestemming
Maar, als je een mooi en inspirerend doel stelt én je geeft jezelf de ruimte en de tijd om iedere dag rustig naar dat doel toe te werken dan ontstaat er ruimte voor toevallige ontdekkingen. Je leert weer meer te vertrouwen op je intuïtie en je (verborgen) talenten zullen je helpen de weg naar dat doel te vinden. Waar je precies uitkomt is niet heel belangrijk, als het maar in de goede richting gaat.
"Het doel bepaalt de richting, de reis bepaalt de bestemming". Toevallig stuitte ik op deze quote van Eric de Blok (Natuurvisie), enige jaren geleden al. En het is mijn motto geworden en een belangrijk richtsnoer voor de beslissingen die ik neem en het werk dat ik doe.
Is het in die zin toevallig dat ik deze blog publiceer op 22-2-22? In het geheel niet: dat is de datum waarop mijn website live staat!